Strona główna > Zielona chemia

Zielona chemia

Nasze zamiary:

  • Informowanie o celach i założeniach „Zielonej chemii” w UJ CM.
  • Edukowanie kierowników zajęć dydaktycznych i projektów naukowych, i ewentualne wpływanie na program tychże zajęć i badań [poprzez dofinansowanie inicjatyw mających na celu minimalizację stosowania toksycznych odczynników (w szczególności – kancerogenów używanych podczas zajęć dydaktycznych ze studentami)].
  • Wprowadzanie innych elementów „Zielonej chemii” do zajęć dydaktycznych (głównie: chemia analityczna, syntezy chemiczne, biologia molekularna) i praktyki laboratoryjnej [(„zielone parametry” w protokołach prowadzonych badań; dostosowanie wyposażenia pracowni biologii molekularnej (hodowle komórkowe i tkankowe, pracownie genomiki i proteomiki) do specyfiki wykonywanych badań].
  • Współpraca z różnymi instytucjami naukowymi implementującymi zasady „Zielonej chemii” oraz z firmami farmaceutycznymi.

 

Czym jest Zielona chemia?

Zielona chemia (ang. green chemistry, sustainable chemistry) – koncepcja zakładająca projektowanie i przeprowadzanie procesów chemicznych w taki sposób, aby ograniczyć użycie i powstawanie szkodliwych substancji. Termin wprowadził Paul Anastas w 1991 roku. Koncepcja opiera się na dwunastu zasadach:

  1. zapobieganie powstawaniu odpadów (zamiast ich późniejszego unieszkodliwiania)
  2. „ekonomia atomów” (projektowanie syntez tak, by zmaksymalizować udział substratów w produkcie końcowym)
  3. minimalizacja użycia i produkcji substancji niebezpiecznych podczas syntez
  4. projektowanie produktów chemicznych zachowujących swoje funkcje, ale o mniejszej szkodliwości
  5. ograniczenie użycia rozpuszczalników i innych substancji pomocniczych oraz zminimalizowanie ich szkodliwości
  6. wydajne wykorzystanie energii w procesach chemicznych i w ramach możliwości, przeprowadzanie ich w warunkach otoczenia (temperatura i ciśnienie)
  7. wykorzystanie surowców pochodzących ze źródeł odnawialnych
  8. ograniczenie tworzenia dodatkowych pochodnych powstających np. przy stosowaniu grup ochronnych podczas syntez związków docelowych; użycie enzymów w tym celu
  9. preferowanie reakcji katalitycznych (wykorzystanie jak najbardziej selektywnych katalizatorów)
  10. projektowanie produktów w taki sposób, by po okresie ich używania rozkładały się na substancje nieszkodliwe
  11. kontrolowanie w czasie rzeczywistym procesów, w których mogą powstawać szkodliwe substancje
  12. stosowanie substancji bezpieczniejszych „z natury”, które ograniczają ryzyko wystąpienia wypadków (w pierwszej kolejności korzystają na tej zmianie pracownicy laboratorium)

Dodatkowo: zastosowanie metod chemometrycznych dla uzyskania jak największej liczby informacji z uzyskanych badań